این سوره با تسبیح و تنزیه خداوند و بیان عزت و حکمت او شروع مى شود، مى فرماید: «آنچه در آسمانها و زمین است براى خدا تسبیح مى گوید، و او عزیز و حکیم است» (سبح لله ما فى السموات و ما فى الارض و هو العزیز الحکیم).

و این در حقیقت مقدمه اى است براى بیان سرگذشت یهود «بنى نضیر» همانها که در شناخت خدا و صفاتش گرفتار انواع انحرافات بودند، و همانها که تکیه بر قدرت و عزت خویش مى کردند و در برابر پیامبر اسلام (صلى اللّه علیه و آله) به توطئه برخاستند.

تسبیح عمومى موجودات زمین و آسمان اعم از فرشتگان و انسانها و حیوانات و گیاهان و جمادات ممکن است با زبان قال باشد یا با زبان حال ، چرا که نظام شگفت انگیزى که در آفرینش هر ذره اى به کار رفته با زبان حال بیانگر علم و قدرت و عظمت و حکمت خدا است .

و از سوى دیگر به عقیده جمعى از دانشمندان هر موجودى در عالم خود سهمى از عقل و درک و شعور دارد هر چند ما از آن آگاه نیستیم ، و به همین دلیل با زبان خود تسبیح خدا مى گوید، هر چند گوش ما تواناى شنوائى آنرا ندارد، سرتاسر جهان غلغله تسبیح و حمد او است هر چند ما نامحرمان از آن بیخبریم ، اما آنها که از جمادى سوى جان جان رفته اند و براى آنان از غیب چشمى باز شده ، با تمامى موجودات جهان همرازند، و نطق آب و گل را به خوبى مى شنوند، چرا که این نطق محسوس اهل دل است !

تفسیر نمونه جلد 23 صفحه 488

به ذکرش هر چه خواهى در خروش است

دلى داند چنین معنى که گوش است

نه بلبل بر گلش تسبیح خوان است